درپی پیروزی‌جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌یی سنا و دستیابی همزمان فعالان این حزب به اکثریت کرسی‌های کنگره (مجلسین سنا و نمایندگان)، انتشار خبر ارسال نامه باراک اوباما، رییس‌جمهور امریکا به رهبر معظم انقلاب اسلامی موج تازه‌یی از تحلیل و گمانه‌زنی‌ها از آینده روابط سیاسی ایران و امریکا را در محافل سیاسی و اقتصادی به‌دنبال داشته است. روزنامه اقتصادی وال‌استریت‌ژورنال با استناد به گفته اشخاص مطلع خبر داده که باراک اوباما رییس‌جمهور امریکا در اواسط ماه گذشته به‌صورت مخفیانه نامه‌یی برای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران نوشته و در آن به شرح و توصیف منافع مشترک ایران و امریکا در زمینه مقابله با داعش در کشورهای سوریه و عراق پرداخته است. اگرچه جاش‌ارنست سخنگوی کاخ‌سفید در واکنش به انتشار این خبر اعلام کرد که سیاست امریکا نسبت به ایران بدون تغییر باقی می‌ماند، اما برخی منابع رسانه‌یی صهیونیستی این نامه را نشان‌دهنده دستیابی ایران و امریکا به توافق درباره موضوع هسته‌یی ارزیابی کردند. این‌همه در‌حالی است که به اذعان کارشناسان بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته، بازار سهام متاثر از انتشار خبرهای مثبت مبنی بر افزایش احتمال دستیابی ایران و امریکا به توافق هسته‌یی، رشد 6درصدی را تجربه کرده و پای بازیگران و نقدینگی جدید به این بازار باز شده است. اینک این سوال مطرح است که روند حرکتی بورس در چنین بستری در کوتاه‌مدت (دو هفته پیش رو) و در میان‌مدت (تا اوایل زمستان) به چه شکل خواهد بود؟

محمدیوسف امین‌داور، کارشناس بورس در پاسخ به این سوال می‌گوید: بازار بورس طی هفته‌های اخیر، بیشتر درگیر و متاثر از بحث‌های سیاسی بود و از همین‌رو، جریان نقدینگی به‌سمت بازار سرمایه حرکت کرد. همین جریان نقدینگی هم هست که در کوتاه‌مدت روند صعودی یا نزولی بورس را مشخص می‌کند. اما در بلندمدت تحولات اقتصادی تعیین‌کننده روند حرکتی بورس خواهد بود.

امین‌داور با بیان اینکه در پی انتشار اخبار مثبت از مذاکرات هسته‌یی روند نزولی بازار سرمایه در یک دوره کمتر از یک‌سال تمام شد، می‌افزاید: بی‌گمان مذاکرات هسته‌یی اثرات بلندمدتی دارد، اما اثرات آن بر بازار سرمایه نمی‌تواند با این سرعت تداوم داشته باشد. وی اظهار می‌کند: به‌هر‌حال، ایران و امریکا در حال حل‌و‌فصل مسایل فی‌مابین خود هستند و این موضوع در داخل و خارج ایران و امریکا موافقان و مخالفانی دارد. در عین حال، آقای روحانی چند‌هفته پیش به‌صراحت گفتند که در مساله هسته‌یی به توافق می‌رسیم و تنها بحث روی اعداد و ارقام است. از این‌رو، کلیت مذاکره از سوی ایران و امریکا به‌رسمیت شناخته شده و هر دو طرف از اراده سیاسی لازم برای دستیابی به توافق برخوردارند. در این میان، گروه داعش سبب خیر شده است تا ایران و امریکا بیشتر به هم نزدیک شوند. از این‌رو، در کوتاه‌مدت انتشار اخبار سیاسی مثبت خیلی در روند رو‌به‌رشد اقتصاد و بورس اثرگذار است. اما دو ماه دیگر، خواه توافق هسته‌یی صورت گرفته و خواه صورت نگرفته باشد، مسایل اقتصاد کشور تعیین‌کننده مسیر آینده بورس خواهد بود.

در همین حال، پرهام سیدین، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آتی‌نگر سپهر ایرانیان می‌گوید: یک اتفاق جدی اقتصادی باید رخ دهد تا رشد بورس تثبیت شود. طی ماه‌های گذشته سیاست دولت کاهش تورم و در پی آن کاهش نرخ بهره و از سوی دیگر دستیابی به ثبات اقتصادی و افزایش امید به رشد اقتصادی بوده است. این مساله و به‌عبارت دیگر، رشد بلندمدت بسیار خوب اقتصاد و بازار سرمایه خیلی به نتیجه مذاکرات هسته‌یی وابسته است. در عین‌حال، در کوتاه‌مدت و میان‌مدت این وابستگی بسیار بیشتر است، چون اگر درآمد کشور کاهش یابد و اجرای طرح‌های اقتصادی قابل دستیابی نباشد، رشد بازار بورس متوقف خواهد شد. در غیر این‌صورت، بازار در پی رشد EPS یک‌سری صنایع، رشد خواهد کرد. سیدین می‌افزاید: در بازار ما نوعی سوگیری نسبت به اخبار مثبت سیاسی وجود دارد. در همه بازارها وقتی تفکر و جو مثبتی ایجاد می‌شود، براساس آن تفکر، همه فعالان بازار برداشت و تلقی مثبتی از اخبار دارند و اخبار منفی را در نظر نمی‌گیرند. اگر اخبار مثبت این روزها، دو‌ماه‌پیش منتشر می‌شد، شاید برداشت بازار به‌گونه‌یی دیگر می‌بود. در عین‌حال، در این شرایط تلقی‌مثبت داشتن از اخبار اخیر سیاسی طبیعی است و فعالان بازار با شنیدن این اخبار به‌طور خودکار سعی می‌کنند، آنچه با تمایلات‌شان همسو است را تایید کنند.

امیر تقی‌خان تجریشی، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان‌آتی نیز می‌گوید: به نظر می‌رسد بازار به‌علت افزایش حجم تقاضا نسبت به حجم عرضه، برآیند نیروهای فعال بازار به این سمت است که مذاکرات هسته‌یی روند مثبتی خواهد داشت. اما این مساله به این معنی نیست که قرار است روندهای بسیار مثبت و با شیب بالا داشته باشیم. ما به‌علت اینکه روند مذاکرات هسته‌یی مثبت است - نه اینکه قرار است این مذاکرات به نتیجه نهایی برسد- بازار واکنش مثبتی داشته است. اما درمقابل عواملی وجود دارند که باعث می‌شوند، بازار خیلی مثبت نشود و شیب صعودش ملایم باشد.

وی می‌افزاید: در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌های بورس با پرتفوی سهام پرارزش بدهکارند و به همین دلیل مجبورند برای تسویه بدهی خود، بخشی از سهام خود را بفروشند و این مساله باعث می‌شود به‌محض‌اینکه بازار مثبت می‌شود، فشار عرضه هم داشته باشیم.

تقی‌خان‌تجریشی با بیان اینکه سود واقعی بازار سرمایه از فعالیت‌های واقعی بخش واقعی اقتصاد کسب شود، اظهار می‌کند: تا پیش از این، به‌علت تورم، سودهای ناشی از تورم شناسایی می‌شد، اما خوشبختانه دولت در مهار تورم موفق شد و از این‌رو، سودهای بازار سرمایه دیگر ناشی از تورم نخواهد بود و ناشی از عملکرد خوب بخش واقعی اقتصاد خواهد بود. لازم به یادآوری است که هرگاه دولت در کنترل تورم با شکست روبه‌رو شود، این تورم با تاخیر زمانی باعث افزایش قیمت‌ها سهام در بازار سرمایه خواهد شد.

منبع: روزنامه تعادل/شنبه 17 آبان 1393